Vakantie is afzien! En dan niet alleen voor de mensen die in een tentje kamperen in de brandende zon of die hebben moeten vechten voor een strandstoel aan het zwembad.

Vakantie is ook afzien voor hen, die niet de mogelijkheid hebben om eropuit te trekken; de zogenaamde ‘thuisblijvers’.  Bij Welzijn West Betuwe proberen we daar iets aan te doen door middel van het Zomertoeren. Dit doen we nu al meer dan tien jaar en is inmiddels een begrip geworden in West Betuwe. Als in de zomermaanden de kernen leeglopen, is er van alles te beleven voor deze ‘thuisblijvers’. Dit jaar vond de Zomertoer voor de twaalfde keer plaats, van begin juli tot eind augustus. In deze negen weken zijn eenentwintig activiteiten georganiseerd, voor jong en oud en in verschillende kernen in de gemeente West Betuwe. Van ‘Hollandse spelletjes met friet (=patat [red])’ tot een workshop ‘graffiti spuiten’; er is voor elk wat wils. Grote favorieten zijn hierbij altijd de high tea en een boottocht over de Maas. Het grootste gedeelte van deze activiteiten wordt geheel georganiseerd door vrijwilligers.

Natuurlijk zijn mensen die wel op vakantie zijn geweest, en dat buitenlandse eten zat zijn of de Betuwse gezelligheid missen, ook van harte welkom.

Er zijn digitale alternatieven te over, toch kan er niets op tegen de dorpskrant. Mijn persoonlijke favoriet is de Klepperman, het blad uit Rhenoy. De naam alleen al is fantastisch. Een klepperman was vroeger een dorpsomroeper, die met veel lawaai de belangrijkste mededelingen rondschreeuwde in het dorp. Die klepperman bracht naast mededelingen ook berichten van lokale middenstanders, want ook de klepperman moest betaald worden. Inmiddels bestaat de ‘moderne’ Klepperman als blad alweer vierenveertig jaar, geheel gerund door vrijwilligers en gefinancierd uit bijdragen van inwoners en lokale adverteerders. Zesendertig pagina’s met nieuws over nieuwbouwplannen, een agenda met activiteiten, interviews met nieuwe inwoners en natuurlijk de uitslagen van het biljarten. Zo hebben veel dorpen in West Betuwe nog hun eigen dorpskrantje, soms ondersteund met een website en een whatsappgroep. Het is een prachtig bindmiddel in een dorp, dat naast informatie vooral ook gemeenschapsgevoel biedt. Het is wat een dorp tot een dorp maakt.

Een digitale variant in steden is Nextdoor. Nextdoor zelf zegt, “met Nextdoor haal je het meeste uit je buurt”. Ik weet het niet. Nextdoor heeft vooral berichten over vermiste katten en gezochte schoonmakers. En nog wat andere berichten waarvan ik blij ben dat deze niet door een klepperman worden rondgeschreeuwd.

Het wordt tijd dat we de kapper een plek binnen het sociaal domein geven. Deze week trof het me weer. Ik sprak een mantelzorger die door een zeer moeilijke periode gaat. Naast 24-uurszorg en een baan heeft hij ook nog twee kinderen die zomervakantie krijgen. Eindelijk was er deze week een moment van rust voor hem. Een familielid hielp met de zorgtaken en de kinderen konden terecht bij de buurvrouw. Het gaf hem tijd om even bij te slapen of lekker te wandelen. Het eerste wat hij deed echter was de kapper bellen en die had gelukkig direct een plekje vrij.

Bij het bezoek aan de kapper gaat het om meer dan je kapsel. Het is een praatje over koetjes en kalfjes, dromen over vakantieplannen (ben je al geweest of ga je nog?) en soms het delen van oprechte zorgen. Bovenal is het een momentje voor jezelf, even in een andere wereld. En het eindigt er mee dat je in de spiegel kijkt en er nog een stuk beter uitziet dan je zelf voor mogelijk hebt gehouden.

Met regelmaat komt er bij Welzijn West Betuwe een kapper langs, die erover denkt om sociaal werker te worden. En dat is helemaal geen gek idee; het lijkt meer op elkaar dan je in eerste instantie zou denken. Denk ook eens terug aan de lange rijen bij de kapper in coronatijd. In tijden van stress is een kapper een welkome bron van rust.

“HE OUWE, GA JE LEKKER OP JE STEPJE?!

Ik sta stil voor een stoplicht terwijl er een zwarte Volkswagen Golf 1.4 de bocht om vliegt. Een man van begin 20 hangt uit het raampje en roept me na. Zijn vriend van ongeveer dezelfde leeftijd doet op hetzelfde moment een goede poging om z’n auto op twee wielen de bocht door te sturen. Voordat ik het door heb zijn ze alweer verdwenen.

Vertwijfeld blijf ik achter. Ik neem aan dat hij niet oprecht geïnteresseerd is of ik lekker ga op m’n stepje. Dan had hij niet zo snel door moeten rijden, nu heb ik geen kans gekregen zijn vraag te beantwoorden. Dat hij de moeite neemt om met gevaar voor eigen leven me iets na te roepen kan ik wel waarderen. Maar moet ik me nu beledigd voelen of juist niet? Met mijn sociologische bril op besef ik dat hij even de maatschappelijke norm moet bevestigen. Ik ben duidelijk te oud voor een step. En als ik dan toch stoer wil doen dan kan ik beter met een auto gaan crossen dan op een step staan. Oftewel ik moet vooral niet proberen ergens bij te horen wat niet past.

Al overpeinzend step ik weer verder. Een stuk verder ga ik op twee wielen door de bocht. Dat dan weer wel.

Het lijkt wel alsof de SWOTO-bus aanvoelt dat zijn einde nadert. Voor degenen die het niet weten, SWOTO staat voor Stichting Welzijn Ouderen Transport Otootje (SWOTO). Vijftien jaar geleden is deze bus aangeschaft met spaargeld en sponsorgeld van de Rabobank. De bus is jarenlang verzorgd door tientallen vrijwillige chauffeurs. Hij is gekoesterd door ontelbare ouderen die een ritje mochten maken. Als de bus zou kunnen schrijven, zou dit een prachtig boek opleveren, genaamd ‘Stichting Welzijn Ouderen Transport Ontboezemingen’. Een boek met verhalen van ouderen die hun hele leven in West Betuwe hebben gewoond. Mensen die alles en iedereen kennen in de omgeving. Die samen in de bus stappen en nog even een praatje maken, herinneringen delen en nieuwtjes uitwisselen. Een boek met een hoofdstuk over de chauffeurs die heel Nederland hebben gezien, iedere weg in West Betuwe kennen en soms al twintig jaar beschikbaar zijn en nog steeds gebeld mogen worden om in te springen. Een boek over mensen.

Vlak voordat de SWOTO-bus wordt vervangen door een hypermoderne elektrische opvolger, jaagt hij ons nog even schrik aan. Na jaren trouwe dienst is er dan nu toch echt iets kapot. Iets in de as, en dat schijnt een onderdeel te zijn dat je echt nodig hebt. Daar staan we dan op dinsdagmiddag zonder SWOTO-bus; we missen hem nu al.

Een stage afronden met drie tienen; dat is een zeldzaamheid. Als een jonge voetballer opstaat en een groot talent blijkt te zijn, staan de kranten er vol van. Maar als een minstens zo talentvolle sociaal werker zich presenteert, dan lees je er niets over. Terwijl de waardering voor zo’n prestatie er niet minder om is.

In januari namen we bij Welzijn West Betuwe afscheid van zo’n zeldzaam talent; een uitmuntende stagiaire. Een topper zoals je misschien maar eens in de tien jaar tegenkomt. Iemand die geboren is voor het welzijnswerk met kennis, kunde en bovenal durf. Als zo iemand dan bij haar eindpresentatie ook nog eens (vegan) gebak meeneemt, dan weet je dat die drie tienen niet meer dan terecht zijn.

Als er nu een werkgever is, die denkt ‘wie is dat, waar kan ik haar vinden en zoekt ze nog werk?’ dan moet ik hem teleurstellen. We hebben weliswaar afscheid genomen van een stagiaire, maar haar direct verwelkomd als nieuwe collega. Wat dat betreft lijken we een beetje op een voetbalorganisatie; als het talent er is dan ga je dat direct vastleggen. In het welzijnswerk als jongvolwassene je weg vinden, mensen kunnen ondersteunen en uiteindelijk zelfs je stempel drukken, is een bijzonder knappe prestatie. Dan zijn drie tienen een zeer terechte beloning. De sociaal werker van de toekomst werkt de komende jaren in West Betuwe.

Het is nog de vraag of iemand ooit Eco-Sociaal Werker op zijn visitekaartje zal hebben staan. Maar het lijkt me duidelijk dat eco-sociaal werk een van de nieuwe ontwikkelingen is binnen het welzijnswerk. Want naast de energiecrisis, een pandemie, de opvangcrisis en de crisis bij Ajax hebben we vooral te maken met een ecologische crisis. En ook deze crisis zal, net als andere crises, de meest kwetsbaren het hardst treffen. En dus is er een rol weggelegd voor het welzijnswerk.

Tijdens de energiecrisis hebben de sociaal werkers al kunnen oefenen. Hierbij ging het niet alleen om het compenseren van energiekosten; het was vooral het zoeken naar en delen van informatie, het bevorderen van bewustwording, het helpen met ingewikkelde formulieren en het verbinden van vrijwilligers en initiatieven.

Vorige week heeft Welzijn West Betuwe ook alvast een stapje gezet naar duurzaamheid door het vervangen van de twee oude bussen door milieuvriendelijker elektrische bussen. Ook dit was geen gemakkelijke opgave; het kostte een hoop uitzoekwerk, informeren van betrokken partijen, bewustwording, en het betrekken van vrijwilligers. Ondertussen probeer ik ook zelf een bijdrage te leveren door de auto in te ruilen voor een step. Dat valt nog niet mee: probeer maar eens een legale elektrische step te vinden in Nederland. De hulp van een eco-sociaalwerker zou je daar goed bij kunnen gebruiken.

Er zijn twee hardnekkige discussies in de Nederlandse keuken. De eerste is natuurlijk of pindakaas valt in de categorie zoet of hartig. Dit is vooral een kwestie als je jonge kinderen hebt en wilt dat deze gevarieerd eten. De andere is misschien nog wel essentiëler en dat is de vraag of pannenkoeken lunch of avondeten zijn. Waarschijnlijk is er ook nog ergens een splintergroepering met mensen die het vooral als ontbijt zien. Het is een discussie die een paar weken geleden oplaaide tijdens het pannenkoeken eten in het Pannenkoekenhuis Het Lingebosch in Vuren, wat overigens een van de beste pannenkoekenrestaurants van Nederland is. We hadden gereserveerd tussen 14.00 en 16.00 uur, dus het moge duidelijk zijn dat de discussie onbeslist eindigde.

Ik ben opgegroeid met pannenkoeken als avondeten en pindakaas als zoet. Het is opmerkelijk hoe bepalend jeugdervaringen zijn voor de primaire reactie in discussies. Dat is een wijsheid die ik meeneem naar 2024. Iedere keer dat ik ergens te stellig op reageer, vraag ik me voortaan af of ik niet in een pannenkoekendiscussie ben beland.